palestyński Finlandczyk

Zdziwiłem się kiedyś nawet trochę, że dowiedziałem się, że istnieje słowo „Finlandczyk”, które oznacza po prostu obywatela Finlandii, bez względu na narodowość – a więc nie tylko Fina, ale także Szweda, Saama (kiedyś: Lapończyka), Karela, Rosjanina, Kurda, Araba czy Nigeryjczyka. Podejrzewam, że każdy „intuicyjnie” uznaje że ktoś z Finlandii jest Finem i basta.

Ubolewam przy tym, że nie mamy w Polsce odpowiednika tego słowa, co wpływa na mylne utożsamianie „Polaka” z obywatelem Polski i członkiem narodu polskiego zarazem. Oczywiście, w Konstytucji mamy pamiętną frazę „my, Naród Polski – wszyscy obywatele Rzeczypospolitej”, która sugeruje tożsamość przynależności do narodu i obywatelstwa, ale jednak nie budzi najmniejszych wątpliwości, że Polacy jako naród w znaczeniu etnicznym to inna kategoria (gdyby próbować wyciągać dalej idące wnioski z tej definicji, to etniczni Polacy żyjący poza Rzecząpospolitą i pozbawieni jej obywatelstwa nie należeliby do narodu). Z formalnego punktu widzenia uznajemy wszak istnienie w Polsce kilkunastu mniejszości narodowych i etnicznych (rozróżnienie między mniejszością narodową i etniczną sprowadza się tylko i wyłącznie do posiadania własnego państwa przez daną grupę, Ukraińcy mają swoje państwo, a Łemkowie – nie); czy są zatem „Polakami” Dietmar Brehmer (Niemiec), Eugeniusz Czykwin (Białorusin) czy Natalia Hładyk (Łemkini)? Czy są Polakami imigranci z polskim obywatelstwem tacy jak John Godson, Petros Tovmasyan lub Natalia Nguyen? Że też nie wspomnę o grupach mieszkańców Polski które od narodowości polskiej się odcinają, choć Polska nie uznaje ich odmienności…

Temat powrócił mi na marginesie dyskusji o terminologii dotyczącej kraju między Jordanem a Morzem Śródziemnym. Zawsze mam bowiem problem jak pisać o nieżydowskich mieszkańcach Izraela (posiadających obywatelstwo tego państwa) – słownik mówi że są oni Izraelczykami na równi z izraelskimi Żydami (choć nie mam pewności czy oni sami chcieliby tak o sobie mówić). Można byłoby o nich z dużą pewnością mówić „Palestyńczycy”, aczkolwiek pojawia się wtedy pytanie jak odróżnić ich od mieszkańców Autonomii Palestyńskiej (Palestyńczycy autonomiczni i Palestyńczycy izraelscy?). Osobiście najchętniej używam formy „izraelscy Arabowie”, choć pewnie i temu można wytknąć jakąś niepoprawność.

Zapewne istnieją też i Palestyńczycy z obywatelstwem Finlandii, tytuł z jednej strony miał być chwytliwy, a z drugiej łączyć wątki.